Kerst 2018: De rollen omgedraaid

"Mijn vader is mijn vader niet meer," zegt Martin me. "Ik moet alles voor hem bedenken en beslissen. Ik kan nooit meer bij hem terecht als ik iets heb meegemaakt en dat wil delen." De vader van Martin heeft dementie en is in veel dingen afhankelijk van hem geworden. Martin verwoordt: "De rollen zijn helemaal omgedraaid: ik zorg voor mijn vader als voor mijn kind."

Dementie kan rollen inderdaad doen omkeren. Waar jouw vader of moeder altijd voor jou heeft gezorgd, naar je heeft omgezien en klaarstond om jouw verhalen te horen, is het nu hij of zij dementie heeft nogal eens omgekeerd, zoals bij Martin. Je vader of moeder, of je partner met dementie, kan afhankelijk van jou worden, zoals je kind dat is. De relatie is niet meer gelijkwaardig, of zoals die altijd is geweest.
Voor mensen met dementie zelf kan dat ook een schrikbeeld zijn: om zo afhankelijk te worden, dat jouw kinderen voor jou moeten zorgen, in plaats van andersom.

Met Kerst vieren we dat God de rollen heel bewust omdraait. De grote God en schepper van de wereld, die zorgt, omziet en draagt, wordt klein, kwetsbaar en laat voor zich zorgen. De rollen worden compleet omgedraaid. Wij, mensen, mochten zorgen voor de grote God. Hoe zou Hij dat ervaren hebben?

Kerst nodigt ons uit om te leven zoals God: zorgend en omziend naar onze dierbare met dementie, al is dat soms de wereld en de gebruikelijke rollen op zijn kop. Omdat het leven het soms nodig heeft om die rollen compleet om te draaien, om te kunnen leven.
Leven zoals God betekent ook soms voor je láten zorgen, zoals God dat heeft laten doen. Omdat voor je laten zorgen een geschenk kan zijn voor de dierbaren om je heen. Zo vertelde een dochter me eens: "Ik vond het altijd zo vervelend als mijn moeder mij steeds maar vroeg om haar naar het toilet te helpen. Waarom niet eens door mijn zus?" Later realiseerde ze echter dat het een groot geschenk van haar moeder was: "Ze vertrouwde mij blijkbaar om zich, letterlijk, bloot te geven." Voor je laten zorgen kan op die wijze een geschenk zijn voor de mensen om je heen, dat je het hen toevertrouwt om zo nabij te komen. Het kan je relatie op zijn kop zetten, maar daardoor ook verdiepen, of vernieuwen. Net als het Kerstkind dat deed.